علم کشاورزی

ازت: اثر ازت روی بیماری با شرایط خاك، اقلیم و همچنین روش كاربرد كود ازته متفاوت است.

شدت بیماری وقتیكه كود ازته زود اثر، مانند سولفات دو آمونیوم در یك مرحله به مقدار زیاد بكار رود زیاد می‌شود و وقتیكه كاربرد در چند مرحله باشد، بیماری تخفیف می‌یابد.

كود سرك و كاربرد كود سبز اغلب سبب تشدید بیماری می‌شود.

Kozaka , ohata در سال 1962 اشاره نموده‌اند كه در ارتباط نزدیكی بین رشد میسلیومها در سلولهای اپیدرمی كه با انواع محلول‌های اسید آمینه و آمین‌ها تغذیه شده‌اند، وجود دارد و مواد ازته ممكن است محیط غذایی مناسبی برای رشد قارچ باشد. بوته‌هایی كه مقدار زیادی ازت را كسب كرده‌اند، سلولهای اپیدرمی آنها مقدار كمتری سیلیكاته شده و مقدار آنها كاهش می‌یابد.

 Kawamura و ono در 1948 گزارش كرده‌اند كه قطرات شبنم روی برگهای بوته‌ها، مقدار بیشتری ازت را جذب نموده و سبب جوانه زدن كنیدیهای قارچ می‌شوند

فسفر:

اثر كودهای فسفره روی بیماری بلاست معمولاً زیاد نیست.

آزمایشهایی در ژاپن نشان داده كه فقط وقتی كه ازت به میزان زیاد مصرف شده، كاربرد كودهای فسفره زیاد نیز بیماری را تشدید می‌نماید. در حالیكه مقدار فسفر كم باشد و رشد گیاه را تقلیل دهد یا مانع رشد آن شود، تكمیل فسفات، بیماری را كاهش می‌دهد ولی كاربرد بیشتر از حد آن سبب تشدید بیماری می‌شود

پتاسیم :

آزمایشات اولیه در ژاپن نشان داده كه مصرف پتاس آلودگی را تخفیف می‌دهد ولی بعداً معلوم شد كه مصرف زیاد آن در صورتی كه بوته‌ها مقدار زیادی ازت كسب كرده باشند، سبب شدت بیماری می‌شود.

 Okamoto در 1958 در بررسیهای خود معلوم نمود كه در خاك كم پتاس، مقدار زیاد پتاس بیماری را برای مدتی شدت داده ولی بعدا آنرا كاهش می‌دهد.

در خاكی كه از لحاظ پتاس غنی باشد، بیماری همیشه با افزایش پتاس كه مقدار زیادی ازت هم به آن اضافه شده، شدید می‌شود.

علت این امر را kawamura و ono در 1948 مشاهده نموده‌اند كه جوانه زدن اسپورها و ایجاد دیسك و چسبندگی در قطر شبنم روی گیاهی كه مقدار زیاد پتاس دریافت كرده، تحریك شده است.

سیلیس:

بوته‌های برنجی كه سلولهای اپیدرمی آنها، حاوی مقدار زیادی تركیبات سیلیس بوده و سیلیكاته شده‌اند، از بیماری بلاست كمتر خسارت می‌بینند و با افزایش سیلیس بوته برنج مقاوم می‌شود.

مبارزه زراعی:

علاوه بر كاشت ارقام مقاوم در برابر بیماری بلاست برنج، با كاربرد عملیات زراعی مناسب این بیماری قابل كنترل است. زمان نشاء برنج تاثیر مهمی در توسعه بلاست دارد.

در زود کاشتها، درجه حرارت برای جوانه زدن اسپور كم است.

آزمایشاتی كه در ایستگاه تحقیقات برنج آمل صورت گرفت، نشان داد كه بیماری در كاشت‌های دیرنشاء ، شدت بیشتری دارد.

گیاهچه‌هایی كه از خزانه‌های خشك (upland) بدست می‌آیند به بلاست حساس‌اند. زیرا در سلول‌های اپیدرمی این نوع گیاهچه‌ها مقدار سیلیكون كمتر است.

نتایج مطالعاتی كه در هند صورت گرفته موید آن است كه گیاه برنج در سه مرحله گیاهچه‌ای، پنجه‌زنی و آبستنی در برابر بلاست آسیب‌پذیری بیشتر نسبت به سایر مراحل داشته و چنانچه شرایط در این موقع مهیا گردد بوته‌ها شدیدا آلوده می‌شوند.

نیشیكادو (Nishikado , 1927) دریافت كه كودهای سبز بر شدت بیماری می‌افزایند در حالیكه سوپر فسفات اثر مفید دارد. كاه و باقیمانده‌های برنج در مزارع آلوده را باید سوزاند و یا شرایطی فراهم گردد كه پوسیدن قسمتهای آلوده تسریع گردد. توماس (1938) مشاهده كرد كه بیماری بلاست در شرایط باران و هوای ابری و رطوبت نسبی زیاد، خیلی شدت پیدا می‌كند. نظر به اینكه بذور آلوده منبع آلودگی برای سال بعد محسوب می‌گردند، باید بذرگیری از مزارع سالم صورت گرفته و از استفاده از بذر خوشه‌ای سیاه شده خودداری نمود.

سوزوكی (1930) ذكر نموده است كه در صورتیكه بذور را به مدت 5 دقیقه در آب گرم 50 درجه قرار دهیم قارچ كشته می‌شود ولی استعمال عمومی آن خیلی خطرناك می‌باشد. روش‌های مبارزه شیمیایی

1-ضد عفونی بذر:
چون بیماری بوسیله باد و هوا منتشر می‌شود، ضد عفونی بذر برای مبارزه با بیماری كافی نبوده ولی وسیله‌ای است برای كاهش منابع اولیه آلودگی در مزرعه.

ضد عفونی بذر با بنومیل به نسبت 3 گرم برای هر كیلوگرم بذر امكان‌پذیر می‌باشد. Anon (1979) ضد عفونی بذر ( مخلوط بذر با مخلوط بنومیل) 20% و تیرام 20% به مقدار 5 در هزار مفید دانست.

ضدعفونی بذر

توتف (Tuteff) متذكر شده در صورتی كه بذر را مدت 24 ساعت در محلول 2/0 درصد كالیمات (kalimat B) خیس كنیم، از آلودگی كاسته می‌شود.

آزمایشاتی كه در سال 1354 در ایستگاه بررسیهای برنج آمل صورت گرفت، نشان داد كه ضد عفونی ریشه گیاهچه‌ها در محلول 5/1 در هزار ماده موثر سم تری سیكلازل به مدت 20 دقیقه در كنترل بیماری موثر خواهد بود یكی از محققین در 1943 ذكر كرده است كه معالجه گیاهچه‌های برنج با محلول 2 درصد كات كبود قبل از كاشت در برمه نتیجه خوب داده است.

متكلف (1906) پاشیدن محلول بردو را قبل از بیرون آمدن خوشه‌ها كاملا موثر می‌داند. نتیجه آزمایشات در ایستگاه تحقیقات برنج آمل در سال 1354 نشان می‌دهد كه سمپاشی بوته‌ها با سم كاسومین 2% به میزان 1 لیتر در هكتار در دو مرتبه (یكی در موقع ظهور خوشه‌ها و دیگری 7 روز بعد از آن) بر علیه بیماری بلاست موثر بوده است.

اخوی زادگان (1355) نشان دادكه قارچكش هینوزان ازنظرمبارزه با بلاست برگ وخوشه دردرجه اول اهمیت است وقارچكشهایی نظیربنومیل و توپسین‌ام نیزبا نتایج مطلوب به ترتیب بعد از هینوان قراردارند.

  نامبرده درآزمایشات خوددونوبت سمپاشی به فاصله ده روز در روی برگ وخوشه‌ها نشان داده‌اند كه سمپاشی بوته‌ها با قارچكشهای تری‌سیكلازل، هینوزان و بنومیل در مرحله خوشه دهی از سایر قارچكش موثرتر است. میزان سم مصرفی 1 كیلوگرم سم در هكتار می‌باشد.