علم کشاورزی

پونه کوهی گیاهی معطر از خانواده نعناعیان است که با نام‌های آویشن کوهی و فودنج جبلی نیز شناخته می‌شود. پونه کوهی گیاهی است که بین ۳۰ تا ۹۰ سانتیمتر رشد می‌کند برگ های این گیاه سبز رنگ و نوک نیز و کمی شبیه برگ آویشن ولی با بو و طعمی متفاوت از طعم آویشن می باشد .  برگ‌ها متقابل، از نظر اندازه متغیر و در پایین بسیار بزرگ‌تر است. اما هرچه به‌طرف رأس گیاه می‌رود کوچکتر شده و به شکل تخم مرغی یا بیضوی درمی‌آید. حاشیه برگ‌ها صاف یا کنگره‌ای است. گلها به ‌طول ۴ ـ ۷ میلی‌متر به‌رنگ صورتی یا سرخ به شکل‌خوشه افشان روی شاخه‌ها قرار دارد. زمان گل دادن بین تیر تا شهریور است. تمام ‌قسمت‌های گیاه بوی مطبوع معطری شبیه آویشن دارد.

طبیعت:  پونه کوهی از نظر طب سنتی ایران، طبیعتی گرم و خشک دارد.

نام علمی: Origanum vulgare

پونه را در زبان ترکی «یارپیز» گویند.

به دلایل مختلف رویش این گیاه به ندرت و بسیار اندک می باشد به طوری که در سراسر کوه های اطراف تنها در برخی از کوه ها و آن هم در حد تعدادی بوته پراکنده در دره ها و بلندی های خطرناک و صعب العبور روییده است این گیاه در اوایل فروردین ماه به واسطه آب باران در این نقاط گفته شده رشد می کند . بوی بسیار مطبوع و خوش پونه کوهی از چند متری آن قابل استشمام است. ( یافت بوته های آن کار هرکسی نبوده و معمولا افرادی که سابقا نقطه قابل رویش این گیاه را شناسایی کرده و یا در نقاط کوهستانی رفت و آمد دارند می توانند این گیاه را پیدا کنند).

طعم پونه در ابتدا گرم ، کاملاً معطر و تقریباً گس و تلخ است و پس ا مدتی ایجاد احساس خنکی می کند . اسانس پونه دارای طعم تلخ و احساس سردی است .بوی پونه کمی شبیه بوی سیترونل است و از آن در صابون های معطر استفاده می شود . اسانس پونه در حشره کش ها به کار می رود . همچنین ، از آن به صورت پودر برای پاشیدن بدین منظور استفاده می شود . اسانس پونه یکی از منابع تولید طبیعی منتول می باشد . یکی از محصولات پونه عرق طبی آن است .

خواص دارویی پونه

پونه از خانواده نعناع است وبرای هضم غذا مفید می باشد جویدن نعناع و پونه برای بر طرف کردن سکسکه مفید است و ضد تشنج و آرام کننده اعصاب است به درمان اسهال و بیماری های روده ای کمک می کند همچنین حاوی مقدار زیادی ویتامین A , B , است.
خواص درمانی : پونه کوهی از بهترین گیاهان تقویت کننده بشمار می رود مصرف پونه کوهی کار روده ها را منظم می کند درد معده و بی اشتهایی را تسکین می دهد و برای ناراحتی های کبدی بسیار موثر است. ضد سیاه سرفه و گریپ . خلط آور . بادشکن . ضد قابض . باز کننده عروق . ضد عفونی کننده و محلل . دم کرده پونه برای اسهال اسهال خونی و اسهال های باسیلی و همچنین ناراحتی های عصبی اختلالات گوارشی مفید و موثر است دم کرده پونه تقویت کننده خوبی است اگر گاهی پس از صورف غذا در معده احساس سنگینی نمودید و یا غذا را ترش کردید و یا به کلی ناراحت شدید می توانید از این دم کرده استفاده کنید.

در تابستان اگر می خواهید عطش شما از بین رود پونه با خیار و سرکه سفید میل کنید ضمن اینکه عطش خود را از بین برده جگــــــر خود را شفاف کنید این کار برای آنانی که چربی دارند بسیار عالی است . درمان سرما خوردگی . زکام . سردردها . مشکلات گوارشی . کم کردن تب . ضد گلو درد . درمان حالت تهوع . دردهای قاعدگی و بی خوابی . تقویت بدن بسیار مفید است .

خلاصه خواص گیاه دارویی پونه:

– برای رفع سنگینی معده، نفخ و ناراحتی‌های کبدی توصیه می‌شود.
– آرامش بخش و مناسب برای رفع خستگی است.
– دم کرده پونه برای اسهال و ناراحتی های عصبی اختلالات گوارشی مفید و موثر است.
– برای هضم غذا و برطرف کردن سکسکه مفید است.
– ضدعفونی کننده مجاری تنفسی است و مناسب برای درمان بیماری های ریوی از جمله تنگی تنفس، آسم و سرفه است.
– مؤثر در درمان سرماخوردگی است.

 موارد منع مصرف پونه:

–       مصرف پونه باعث ازدیاد تعریق در بدن می‌شود.
–      استفاده از آن در بعضی افراد باعث تشدید سردرد آنها می‌شود.

طرز تهیه دمنوش پونه:

یک قاشق غذاخوری پونه کوهی را در یک قوری چینی با آب ۸۰ درجه سانتی گراد به مدت ۱۵ دقیقه دم کنید. در صورت تمایل به شیرین کردن آن از عسل یا نبات استفاده کنید.