مراقبت و برداشت پسته

ALIZADE 
  بازدید : 953
سه شنبه 09 / 06 / 1395 : 15:21 
نظرات ()

آبياري درختان پسته بارور

باغداران پسته بايد مقدار آب، زمان آبياري و بهترين روش آن را با توجه به شرايط موجود تعيين و استفاده نمايند.

انتخاب روش آبياري :

فاكتورهاي كه در انتخاب روش آبياري بايد مد نظر قرار گيرند عبارتند از : خواص فيزيكي و شيميايي خاك، يكنواختي، شيب زمين، خطر يخبندان، هزينه و ميزان و وفور آب.

سيستم ‌‌آ‍بياري ناحيه اي (نقطه اي ) :

اين روش آبياري شامل آبياري قطره اي (Trickle يا drip ) روي زميني وآ‍‌بياري قطره‍اي زيرزميني، آبياري زيرزميني با لوله‍ هاي سفالين يا لوله هاي متخلخل (تراوا از جنس پلي اتيلن)، ‌بياري باراني ميكرو يا ميكروجت مي باشد.

در اين روش مقداري ‌آب بصورت دائمي به حجم محدودي در خاك از درون لوله‍ اي باريك يا وسائل مكانيكي ديگري كه اميتر (قطره چكان ) خوانده مي‍ شود، داده مي ‍شود. حجم خاك خيس شده در اطراف درختان توسط اين روش از خاك خيس شده توسط ساير روش‍ها كمتر است.

پيشنهاد شده است كه درختان بارور و مسن 40 تا 60 درصد (يا بيشتر)حجم خاك را به عنوان سطح خيس شده نياز دارند اين مقدار براي درختان جوان 10-5 درصد مي‍باشد. در صورتيكه نفوذ‍پذيري خاك يا حركت موئينه آب در خاك كم بوده و يا خوب نباشد‍، براي رسيدن به حجم خيس مورد نياز لازم است تعداد خيس كننده و يا محل خروج ‌آب (قطره چكان‍ها يا اميترها) افزايش يابد.

نكات مهم :

بهتراست باغ‍هاي پسته (بيش از 12 سال سن ) حداقل هر 30 روز يك بار آبياري شوند اين دور مناسب باغ‍هاي است كه خاك آنها بافت متوسط داشته باشند. در صورت امكان در ماه‍هاي گرم‍تر بهتر است از دور آبياري حدود 10 روز كم گردد. اگر بافت سنگين باشد دور آبياري ماه‍هاي خنك (فروردين تا خرداد، شهريور و مهرماه) و ماه‍هاي گرم (تير و مرداد ) را مي‍توان 5 تا 10 روز افزايش داد. (برحسب اين‍‍كه بافت نسبتاً رسي يا كاملاً رسي باشد). آب مورد نياز نهال پسته حدود 4000 متر مكعب در هكتار در سال براي نهال 4 تا 5 ساله خواهد بود، اما در مجموعه حاضر همين عدد براي آبياري نهال يكساله هم توصيه شده است و به علت اين كه گياه پسته در سال اول تازه به محل اصلي منتقل شده است و چندان توسعه ريشه‍اي ندارد پس نياز واقعي آن بسيار كمتراز 4000 متر مكعب است و حتي چيزي كمتر از 1000 متر .مكعب در هكتار در سال اول مي ‍باشد. چون با روش غرقابي نمي توان اين مقدار را به سطح زمين داد، لذا عدد بيشتري كه با اين روش تناسب دارد ذكر شده است

تغذيه درختان پسته بارور

پسته نيز مانند ساير گياهان براي رشد و توليد محصول به 14 عنصر غذايي احتياج دارد. اين 14 عنصر را كه عناصر اصلي نام گرفته‍ اند به دو دسته عناصر پر مصرف و عناصر كم مصرف نقسيم مي نماييم .

عناصر پر مصرف عبارتند از : ازت (N)، فسفر(P)، پتاسيم(K)، كلسيم(Ca)، منيزيم(mg) و گوگرد(S) و عناصر كم مصرف نيز به ترتيب شامل آهن (Fa)، منگنز(Mn)، كلر(Cl)، بر(B)، ‍مس(Cu)، روي (Zn)، نيكل(Ni)، موليبدن(Mo)، مي ‍باشند. عناصر‍كربن(C)، هيدروژن(H) و اكسيژن(O)، نيز از عناصر غذايي پر‍مصرف مي‍ باشند چون تامين اوليه و جذب آنها بيشتر از طريق هوا انجام مي‍ شود ، جزتقسيم ‍بندي اوليه ذكر نشده اند. در بعضي از تقسيم ‍بندي‍ها عناصر سديم(Na) و كبالت (Co)و سيليسيوم(Si) را عناصر ندرتاً ضروري (عناصري كه وجودشان به مقدار كم براي رشد برخي از گياهان ضروري است) دانسته‍ اندو مقدار خيلي كم از عناصري مثل يد(I)، فلوئور(F)، برم(Br) ، ‌آلومينيوم (Al)و سلنيوم(Se) را موجب تحريك رشد گياهان دانسته ولي گويند اگرچه آنها در تغذيه گياه نقشي ندارند اما براي سلامت مصرف‍ كنندگان گياهي (انسان‍ها و دام‍ها) وجودشان به ميزان مناسب در گياهان لازم است.

مواد غذايي معمولاً به‍ صورت يون‍هاي محلول در آب آبياري و يا با عمل پخشيدگي (Diffusion) از خاك به طرف سطح ريشه‍ ها رفته و جذب مي‍ شود. ممكن است با وجود مواد غذايي به مقدار كافي، علائم ديگري رشد درخت محدود كرده و نشانه‍ هاي بوجود آيد كه با علائم كمبود موادغذايي اشتباه گرفته شود.اين عوامل عبارتند از :

- خشكي خاك يا كمبود رطوبت در آن

- زخم شدن تنه درختان با وسايل مكانيكي

- كاربرد علف‍‍كشها

- تجمع برخي مواد غذايي در شرايط خاص

براي شناسائي كمبودها در درختان پسته بايد همه شرايط را يكجا و با هم در نظر گرفت . بنابراين كمبودها را در شرايطي فقط از روي علامات ظاهري مي ‍توان تشخيص داد كه ساير احتياجات درخت كاملاً تامين شده باشد

.تغذيه درختان پسته بارور:

- خشكي خاك يا كمبود رطوبت در آن

- زخم شدن تنه درختان با وسايل مكانيكي

- كاربرد علف‍‍كشها

- تجمع برخي مواد غذايي در شرايط خاص

كودهاي دامي و ورمی کمپوست:

درايران خصوصاً در باغات پسته از كود ماكيان نوع مرغي بسيار مصرف مي ‍شود و بهتراست از مصرف مداوم كود‍مرغي در باغات پسته خودداري نمود و حداقل هر سه يا پنج سال از كود آلي ديگري استفاده شود. مقدار مصرف اين كود به علت بالا بودن ازت آن بيش از 10تن در هكتار براي درختان جوان (15ساله) توصيه نمي ‍شود در مورد درختان بارور و مسن مي‍توان ميزان استفاده از آن را تا حداكثر 20 تن در هكتار بالا برد. بطور كلي كود پرندگان و كودمرغي داراي درصدآهن بالا مي باشند به همين علت از مصرف مداوم و با مقدار زياد آنها در باغاتي كه درصد آهك از 30 درصد متجاوز است، بايد جداً خودداري نمود. كودهاي مرغي را بايستي .در شيار كودي عميق، مصرف و مدفون كرد

كودهاي دامي گاوي و گوسفندي تفاوتي در كاربرد نداشته و گاهي نيز به صورت مخلوط بكار برده مي ‍شوند كه انجام آن توصيه مي ‍شود، زيرا كودهاي گاوي ازت و پتاسيم كمتري از كود‍هاي گوسفندي دارند. بهتر است براي اراضي داراي معمولي و نسبتاً غني از نظر مواد غذائي مصرف شوند. ميزان مصرف كودهاي مخلوط يا گوي معادل 20 تن در هكتار براي درختان جوان زير 15 سال و 40-20 تن براي درختان بارور و مسن توصيه مي ‍شود.

کود ورمی کمپوست پسته

اما بهترین کود برای درخت پسته نوعی کود ارگانیک به نام ورمی کمپوست است که به دلیل همخوانی ویژگی های این کود با شرایط رشدی پسته از بهینه ترین کودهای مصرفی میباشد از انجایی که کودهای گاوی سرشار از تخم علف هرز و انواع بیماری های باکتریای میباشند و شوری مناسب و پی هاش مناسبی ندارند کود ورمی کمپوست میتواند جایزگین این کودا شود از انجایی که یکی از مهم ترین فاکتورهای کود ای سی کود است که به درصد جذب توسط ریشه درخت کمک میکند و از انجایی که ورمی کمپوست بین تمام کودها از بهینه ترین شرایط Ec برخوردار است و از انجایی که این کودها حاصل مدفوع کرمهای خاکی است و کرم های خاکی داخل روده خود به مقدار فراوان ازتو باکتر دارد که به کودهای خروجی از سیستم گوارش خود ارزش افزوده میدهد و تظیم کننده پی هاش و ای سی هم هست و از انجایی که دستگاه گوارش کرم خاکی از سنگدان است بیشتر مدوفوع این کرم که کود گاوی است و از سیستم گوارش کرم گذشته است عاری از تخم علف هرز است.

برای اطلاعات بیشتر در مورد این کود معجزه اسا برای پسته میتوانید به سایت ورمی کمپوست انجمن متخصصان مراجعه کنید

در صورت وجود مسائلي از جمله وضعيت ژنتيكي برخي پايه ها و يا پايه و پيوندك‍ها، تغييرات موضعي PH و ... كمبودهايي به صورت خفيف و يا لكه اي در طولاني مدت مشاهده شد، مي‍ توان از كودهاي شيميائي خصوصاً به صورت محلول پاشي و تزريق و با دادن موضعي به خاك، خصوصاً به صورت محلول پاشي و تزريق و يا دادن موضعي به خاك، به عنوان مكمل كودهاي حيواني و دامي استفاده نمود. بهتر است مقادير توصيه شده هركدام از كودها و اجزاي آنها را به نصف تقليل داد.

محلول پاشی بعد از برداشت در درختان پسته:

‎میزان محصول درختان پسته تا حد بسیار زیادی به جوانه هایی که در سال قبل روی درخت تشکیل شده اند، بستگی دارد. این جوانه ها معمولا در خرداد ماه همزمان با تولید میوه های سال جاری، به وجود می آیند. این مرحله یکی از حساس ترین مراحل رشدی درخت است، چون درخت، همزمان باید مواد غذایی را به میوه ها برساند تا رشد خودشان را تکمیل کنند و هم مواد را در اختیار جوانه هایی که در سال بعد قرار است به میوه تبدیل شوند قرار بدهد تا بتوانند مراحل رشدی خودشان را پشت سر بگذارند. بنابراین داشتن یک برنامه تغذیه ای مناسب در این زمان هم می تواند موجب افزایش محصول جاری شود و هم کیفیت تولید محصول سال بعد را تضمین کند.

‎معمولاً در هفته های پایانی نزدیک به برداشت پسته یا بعد از برداشت محصول، جوانه های سال بعد شروع به ریزش می کند. تعدادی از این جوانه ها خود به خود ریزش می کنند و تعدادی دیگر آنقدر ضعیف شده اند که با کوچکترین تکان و ضربه فیزیکی ریزش می کنند. اما چرا جوانه ای که در خرداد و تیر محکم به شاخه چسبیده بود، امروز به راحتی جدا شده و یا حتی با کوچکترین ضربه ای ریزش می کند؟

‎دلیل اصلی، تخلیه مواد غذایی موجود در این جوانه هاست که به دلیل حضور تعداد زیاد میوه خصوصاً در سال پر بار درخت در نزدیکی این جوانه هاست. در صورت کمبود مواد غذایی و عدم تغذیه درست درخت ، درخت قادر نیست تمام نیاز غذایی میوه ها را تامین نموده و لذا میوه ها در زمان پرشدن، یا از محتوای مواد غذایی موجود در جوانـه های سال بعد بهـره می گیـرند و یا مانـع از رسیـدن مواد غذایی به جوانه های سال بعد می شوند.

‎اما چگونه می توان از این مسئله جلوگیری کرد؟ متاسفانه بسیاری از کشاورزان پس از برداشت، درخت را به حال خود رها کرده و هیچ گونه برنامه تغذیه ای برای تامین عناصر مورد نیاز درختان در نظر نمی گیرند. حال آن که جوانه های سال بعد در صورتی می توانند رشد خود را شروع کنند، که از قبل مواد غذایی کافی داخل آن ها ذخیره شده باشد. در صورتی که برنامه تغذیه مناسب در نظر گرفته نشده باشد و درخت نتوانسته باشد مواد غذایی کافی در اختیار جوانه ها قرار بدهد، این جوانه ها قادر به رشد و تولید گل نخواهند بود و یا در صورتی که گل تولید کنند، گل های ضعیف و با کارآیی پایین تولید خواهند کرد.

‎از بین عناصر، سه عنصر ازت، روی و بور، نقش کلیدی و بسیار مهمی در تقویت جوانه ها، تولید گل و گرده افشانی دارند. تأمین این عناصر در زمان مناسب، کمک بسیار زیادی به تقویت جوانه ها و گرده افشانی قوی تر و در نتیجه بالا رفتن میزان محصول می کند.

‎دو بازه زمانی در مراحل رشدی درختان میوه، به ویژه پسته، نقش بسزایی در میزان باروری و همچنین افزایش میزان محصول دارد.

‎این دو مرحله عبارت است از:

‎1- بلافاصله پس از برداشت و قبل از ریزش برگ ها. از آنجا که اندام های اولیه گل داخل جوانه ها، در مهرماه تشکیل می شود، بنابراین این مرحله بسیار حساس است و وجود روی، ازت و بور داخل جوانه ها موجب تقویت و افزایش میزان ذخیره انرژی جوانه ها می شود.

‎2- زمان تورم جوانه ها که در اواخر اسفند یا اوایل بهار اتفاق می افتد. چون بین فعال شدن ریشه و قسمت های هوایی اختلاف زمانی وجود دارد، ریشه ها در زمانی که جوانه ها احتیاج بالایی به مواد غذایی دارند، فعال نیستند و یا خیلی کم فعالند و نمی توانند مواد غذایی را در فرصت مناسب در اختیار جوانه ها قرار دهند. در نتیجه فعال شدن جوانه ها دچار اختلال می شود و میران باروری و تولید محصول به شدت کاهش پیدا می کند. بنابراین محلول پاشی ترکیباتی که حاوی عناصر اصلی موثر در گرده افشانی هستند، موجب می شود که مواد غذایی به سرعت و در زمان مناسب در اختیار جوانه ها قرار گیرد، در نتیجه تشکیل گل و گرده افشانی با راندمان بالایی اتفاق می افتد.

‎به دلیل این که تورم جوانه ها در باغات در مدت زمان کوتاهی اتفاق می افتد و همچنین در صورتی که رقم های مختلف وجود داشته باشد، بین زمان تورم جوانه ها اختلاف زمانی وجود دارد، محلول پاشی در این زمان اغلب با مشکلات زیادی به همراه است. بنابراین یکی از بهترین زمان ها برای محلول پاشی ازت، روی و بور، پس از برداشت محصول و قبل از ریزش برگ ها است تا انرژی کافی در جوانه ها به منظور تولید گل در سال بعد ذخیره گردد. از آنجا که پس از برداشت یک مرحله سم پاشی علیه پسیل پسته (شیره خشک) وجود دارد، می توان محلول پاشی کود را با سم به صورت همزمان انجام داد.

برداشت پسته

علائم رسيدن ميوه و زمان برداشت پسته

زماني كه درصد پوست رويي ميوه پسته به راحتي از پوست سخت استخواني جدا شود، زمان برداشت فرارسيده است. تغيير رنگ پوست رويي از سبز به گلي تا ارغواني نيز نشانه‍اي ديگر از رسيدن ميوه ها است . در ماه‍هاي آخر فصل تابستان ترك‍خوردگي سطح رويي پوست نرم ميوه‍ها نيز نشاني ديگر از نزديك شدن زمان برداشت پسته است.

برداشت محصول پسته

پس از رسيدن محصول، برداشت آن بايد سريعاً انجام گيرد. عمليات برداشت بوسيله نيروي كارگر و با دست انجام مي ‍شود زيرا با توجه به شرايط و نحوه كشت درختان عدم انجام هرس فرم، عدم وجود يكنواختي در ارقام و سنين درختان، امكان برداشت مكانيزه محصول وجود ندارد. نحوه برداشت بدين صورت است كه قبل از شروع چيدن محصول، پارچه هاي مخصوص دورويه را زيردرختان پهن كرده، به طوري كه كل سطح زمين زير پوشش تاج پوشيانيده شود سپس هريك از كارگران خوشه هاي ميوه را دردست گرفته و با اندكي فشار به يكي از جهات‍، خوشه را از محل دم قطع مي نمايند و درون پارچه مي ريزند. محصول هر درخت پس از برداشت در محلي مخصوص (داراي سايه و كف‍پوش مناسب) جمع‍ آوري مي‍ گردد و بلافاصله درون سبدهاي مخصوص ريخته و در كوتاه‍ترين زمان ممكن به محل پايانه فراوري پسته انتقال مي ‍يابد.

حمل و نقل محصول تا محل فرآوري پسته

محصول برداشت شده در اولين فرصت و ترجيحاً در ساعات خنك روز بايستي به پايانه انتقال يابد. براي انتقال محصول بهتر ست آن را در سبدهاي مخصوصي نگهداري كنند. سبدها در كاميون يا ساير وسائل حمل و نقل كه داراي سقف هستند گذاشته شده و به محل فرآوري محصول انتقال داده شوند. در صورتي كه انتقال محصول به صورت توده دركاميون و يا وانت انجام مي‍ شود بايستي اولاً محفظه بار كاملاً تميز و خشك باشد، ثانيا كف آنها با يك لايه پارچه پوشانيده شود و سپس محصول پسته روي آن بارگيري و انتقال مي‍ يابد.

فرآوري پسته

به كليه عملياتي كه منجر به پوست‍گيري، شستشو، جداسازي، خشك ‍كردن و درجه بندي محصول مي ‍شود، فرآوري مي‍ گويند. اين عمليات توسط يك دستگاه كاملاً مكانيزه فرآوري و در مدتي بسيار كوتاه انجام مي ‍شود، بطوري‍كه محصول وارد شده از باغ وارد دستگاه شده و پوست نرم، دم خوشه ، برگ درخت و ساير مواد اضافي جداسازي شده و از خط خارج مي‍ گردند.در ادامه خط محصول پسته ، پوست‍گيري شده به وسيله آب تميزي كه فقط يك بار مصرف مي ‍شود (به صورت غوطه وری یا مه پاش ) شستشو می گردد، سپس عمل جداسازي پسته هاي كال- نيمه مغز و رسيده كامل انجام می شود و در محل جداگانه قرار مي‍ گيرند. در حين شستشوي محصول بايستي دقت نمود بنحوي انجام شود كه علاوه بر شستشوي مواد زائد و پوست سبز نرم شده در اثر پوست گيري، عمل جداسازي پسته هاي پوك نيمه مغز و آفت زده (با وزن حجمي كم ) نيز انجام شود كه اين جداسازي باعث كاهش و جلوگيري از انتشار آلودگي سالم مي گردد.

درجه بندي پسته

محصول خشك شده جهت ايجاد يكنواختي بيشتر درجه بندی می ‌گردد. درجه بندی شامل جداكردن پسته های خندان از ناخندان مي باشد كه اين عمليات توسط غربال‍هاي مخصوص درجه بندي پسته انجام مي شود.

بسته بندي و انبارداري پسته

محصول آماده جهت عرضه به بازار برحسب نياز در ظروف بزرگ ( گوني‍هاي كنفي60 كيلويي)يا ظروف كوچك ( نايلون، سلفون و قوطي كوچك 5000 – 50 گرمي) بسته بندي و به بازار عرضه شود. ظروف بسته‍بندي بايستي داراي برچسب حاوي اطلاعات نوع رقم، شكل ميوه، تعداد دانه در انس درصد ناخنداني و ... باشد.

توضیحات نقشه پسته

مساحت کل زمین باغ 74/21 هکتار می باشد. سیستم آبیاری که استفاده می کنیم از نوع قطره ای می باشد که دارای مزایا ی خاص خود می باشد که قبلا توضیح داده شد. پایه ای مورد استفاده پسته اهلی (P.VERA) می باشد و رقمی که به ان پیوند می شود رقم اوحدی است.