علم کشاورزی

پرندگان بطور طبیعی بعد از یک دوره تخمگذاری پرهایشان می‌ریزد و حدود 4 ماه طول می‌کشد تا پرهای جدید جایگزین گردد. در حالی که با پرریزی اجباری مرغها را می‌توان بعد از 6-8 هفته به تولید برگرداند. برای ریختن پرها باید به پرنده استرس وارد شود، لذا برنامه‌هایی موفقترند که با کمترین استرس همراه باشد.
- توجیه اصلی تولک بردن حذف هزینه‌های پرورش و رشد است.
- تولک رفتن در حقیقت روشی برای استراحت کوتاه مدت پرندگان بعد از یک دوره طولانی تولید است که بعد از آن می‌توانند به تولید خود برای یک دوره دیگر ادامه دهند. استراحت دادن به گله بسته به نوع مدیریت و محرومیت غذایی حداقل یک و حداکثر 4-5 هفته بطول می‌انجامد. استراحت کوتاه مدت با کاهش میزان تولید و کیفیت پوسته تخم مرغ و استراحت بلند مدت با افزایش میزان تولید و بالا بودن کیفیت پوسته تخم مرغ همراه است.
- با تنظیم جیره غذایی می‌توان طول مدت دوره استراحت را تنظیم نمود که معمولا با مصرف جیره‌های با پروتئین پایین و کلسیم کم انجام می‌گیرد(در حد نیاز پولتها).
- برای بازگرداندن گله به تولید باید از جیره دوران تولید به همرا برنامه نوری مناسب استفاده کرد.
انواع تولک بردن
1- برنامه دو سیکلی: دو دوره تخمگذاری: بعد از 10 ماه تولید گله را تولک می‌برند و در سن تقریبا 24 ماهگی جهت فروش(105 هفتگی)به بازار عرضه می‌کنند.
2-برنامه چند سیکلی: شامل دو یا چند بار تولک رفتن: بعد از 9 ماه تولید گله را تولک می‌برند و در سن 30 ماهگی یا بیشتر جهت فروش به بازار عرضه می‌کنند.
مقایسه بین سیکل اول و دوم تولید
- میزان تولید در سیکل دوم کمتر از سیکل اول است.
- طول مدت تخمگذاری مفید در سیکل اول تولید طولانی‌تر است.
- اقتصادی ترین سن 65 هفتگی بوده و 40 هفته بعد (105) جهت فروش به بازار عرضه می‌کنند.
- درصد تولید در سیکل دوم 7-10درصد کمتر از سیکل اول است.
- اندازه تخم مرغ در سیکل دوم بزرگتر از سیکل اول است.
- معدل کیفیت پوسته در سیکل اول به مراتب بهتر از دوره دوم تولید است.
- کیفیت محتویات داخلی تخم مرغ طی سیکل دوم تولید اندکی کمتر از دوره اول تولید است.
برنامه‌های تولک بری دو سیکلی
- حذف خوراک و آب(معمولی)
- کالیفرنیایی(برنامه بدون جیره بندی آب)، ویژه مناطق گرمسیری
- کارولینای شمالی: بیشترین تاکید بر کاهش وزن است.
- افزایش روی
- کاهش سدیم و کلسیم
- استفاده از داروهای تولک بری:متالیبور، ان‌هپتن، پرژسترون ، ید و ....
برنامه های تولک بری:
برنامه های تولک بری متعددی وجود دارد که در اینجا به تشریح برخی می پردازیم.
تولک بری معمولی : از شروع تولک رفتن تا دو هفته پس از تولید مجدد تخم مرغ ، صدف را به طور مجزا در اختیار گله قرار داده ، سپس به میزان محدود قبلی بر می گردانند.
دان خوری به اندازه کافی تامین گردد به نحوی که تمام گله بتواند در یک زمان دان مصرف نماید.
طوری برنامه ریزی شود که مرغ های گله های مادر بین 2-1 هفته دیر تر از مرغ های گله تخم گذاری تجاری شروع به تخم گذاری کنند.

 برنامه تولک بردن کالیفرنیای :
روش دیگر به تولک بردن به نام برنامه کالیفرنیایی معروف است در این روش مصرف دان کامل در یک دوره طولانی حذف و طی این مدت منحصرا جیره غله خرد شده در اختیار گله قرار داده می شود. از آنجای که طی این برنامه جیره بندی آب به مورد اجرا گذارده نمی شود، در هوای خیلی گرم پرندگان دهیدراته نمی شوند و به همین علت برنامه مناسبی برای شرایط گرم خواهد بود. زمانی که دان در اختیار گله قرار نگیرد باید پودر صدف در اختیار آن ها قرار داد. حدود یک هفته بعد از حذف دان گله دچار ضعف خواهد شد.تا زمانی که تلفات افزایش نیافته است، نباید دان در اختیار گله قرار گیرد در صورتیکه به مدت یکی دو روز پس از 10 روز گرسنگی دان در اختیار گله قرار گیرد آثار ضعف برطرف خواهد شد.
معمولا در این برنامه در پنجمین یا ششمین روز درصد تولید به حد صفر می رسد. بعد از 10 روز محرومیت از دان وزن مرغ ها 25% کاهش می یابد که در این کاهش وزن 7 هفته پس از تغذیه از دان کامل جبران می شود . در صورتیکه محدودیت غذایی تا 14 روز به طول انجامد. نتایج حاصله مساوی و یا بهتر از محرومیت 10 روزه است.
توجه : مصرف غلات خرد شده را می توان در تولک های کوتاه مدت حذف نمود و یا در تولک های بلند مدت طولانی تر نمود.

 برنامه تولک بردن کارولینای شمالی:
سومین برنامه تولک بردن که بسیار معروف میباشد ابتدا در دانشگاه ایالاتی کارولینای شمالی مورد بهره برداری قرار گرفت. این برنامه شامل یک دوره پیش تولک هفت روزه است که طی آن قبل از حذف دان، لامپ ها را در تمام مدت شب روشن نموده تا نور 24 ساعته تامین گردد. این برنامه به مدیریت فارم اجازه میدهد تا بتواند میزان دان و نورمصرفی را به طور همزمان کاهش دهد.
روش کارولینای شمالی بیشترین تاکید در کاهش وزن را دارد. برای رسیدن به چنین کاهش وزنی حدود 14 روز یا بیشتر وقت می‌خواهد.
هنگام که کاهش وزن تامین شد به مدت 2 روز جیره روزانه 45گرم در اختیار گله قرار داده می شود.
پس ازان مدت 28 روز جیره تولک با پروتئین بالا 16- 15 درصد و کلسیم 2 درصد مصرف می گردد و سپس به جیره معمولی دوران تولید برگردانده می شود.
طی 3 هفته اول مقدار 12 ساعت از کل ساعت نور در اختیار گله قرار داده میشود به طوریکه در روز 21 حداقل 13 ساعت نور تامین گردد . برنامه نور عادی در روز 35 اعمال می شود.
روش افزایش روی
استفاده از مقادیر زیاد روی در دان باعث یک توقف کوتاه در تولید می گردد. حدود 20000PPM روی به دان اضافه می گردد. برای این منظور 25 کیلوگرم اکسید روی که حاوی 73% روی است را با هر تن خوراک که 5/3% کلسیم دارد ترکیب می کنند.

 تولک بردن بوسیله کاهش سدیم
در این برنامه سدیم جیره تا 04/0% کم می شود و روزانه 8 ساعت نوردر نظر گرفته می شود. پس از آنکه مرغها تولک رفتند(حدود 6 هفته بعد) مجددا جیره عادی مرغهای تخمگذار را در اختیار آنها قرار می‌دهند. بهتر است برای جلوگیری از تولید مجدد زودهنگام، از دان با کلسیم و فسفر پایین نظیر دوران رشد پولتهای معمولی استفاده گردد. این برنامه در اروپا بطور وسیعی استفاده می شود. زیرا عدم مصرف دان برای یک دوره طولانی طبق قوانین حمایت از حیوانات ممنوع است.
باز گرداندن گله به تولید:
برای باز گرداندن گله به تولید باید از جیره های تولید توام با برنامه نوری مناسب استفاده کرد، میزان تولید طی 3 – 2 هفته باید به 50 درصد برسد.
همچنین با مقدارجیره غذایی به همراه جیره تولید و نور می‌توان گله را سریعا به تولید آورد.
نکته:
معمولا گله در سن 10 هفتگی تولک برده می‌شود ولی هر چه زودتر برده شود میزان تولید در دوره بعدی بیشتر است.
گله‌هایی که در دوره اول تولید سابقه تولید خوبی داشته و سالم باشند تحت برنامه تولک‌بری قرار می‌گیرند.
حدود یک هفته قبل از شروع برنامه بایستی گله علیه بیماریهای برونشیت عفونی و نیوکاسل واکسینه شوند.
سه روز قبل از اجرای برنامه تولک بری ویتامین و الکترولیت را از طریق آب آشامیدنی استفاده کرد.
حذف مرغهای ضعیف و بیمار. زیرا این مرغها در مدت زمان حذف خوراک از بین میروند.
کاهش وزنی معادل 25-30 درصد به هنگام اجرای برنامه تولکبری باید حاصل شود تا چربی اطراف دستگاه تناسلی از بین برود-----حداقل10 روز حذف دان

در اکثر برنامه‌های تولک‌بری محرومیت غذایی را تا زمانی که تلفات کمتر از 2 درصد باشد ادامه می‌دهند.